EVLİLİK YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 16. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre yabancı bir kimsenin  Türk vatandaşı ile evlenmesi ona doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz.  Ancak bir Türk vatandaşı ile en az üç yıl evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere yetkili makamlara başvuruda bulunabilir.

1.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığını Kazanmak İçin Şartlar Nelerdir?

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanmak için şartlar şu şekildedir:

1. Bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldır evli olunması ve söz konusu evliliğin devam ediyor olması
2. Aile birliği içinde yaşamanın mevcut olması
3. Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmaması gerekmektedir.
4. Başvurucunun Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni bakımından sorun arz edecek bir duruma sahip olmaması gerekmektedir.

Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 16. maddesinde düzenlenen bu şartları taşıyanlar evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak üzere yetkili mercilere başvuruda bulunabilir.

Ayrıca evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde evlenmede iyi niyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.

1.En Az 3 yıldır Evli Olmak

En az 3 yıldır Evli olmak, Türk Vatandaşlığının Kazanılmasının için aranan şartlarından en önemlisidir. Kanunda da açıkça belirtildiği üzere bir Türk Vatandaşıyla evlenme doğrudan vatandaşlığı kazandırmaz. Evliliğin en az 3 yıllık devam ediyor ve aile birliği içinde olması gerekir.

2.Aile Birliği İçinde Yaşamak

Aile Birliği içinde yaşama kanunun aradığı diğer şartlardan biridir. Buna göre evliliğin sadece 3 yıldan uzun sürmesi tek başına Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığının kazanımı için yeterli değildir. Ayrıca söz konusu evlilikteki eşlerin aile birliği içinde yaşaması gerekir. Yani gerçekten bir aile gibi birlikte yaşamaları gerekir. Bir başka anlatımla taraflar arasında yapılan evliliğin Türk Vatandaşlığının kazanılması için formalite icabı yapılmış olan bir evlilik olmaması gerekir. Ya da yabancının Aile İkamet izniyle Türkiye’de ikamet edebilmek için bir Türk vatandaşıyla evlenmemiş olmaması gerekir. Aksi takdirde yabancı, Türk vatandaşlığını alamayacaktır.

Ancak aynı maddenin 2. Fıkrasına göre; başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde Türk vatandaşlığının kazanılması için aile birliği içinde yaşama şartı aranmamaktadır.

3.Evlilik Birliği ile Bağdaşmayacak Bir Faaliyette Bulunmamak 

Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyet bulunmama kanunun aramış olduğu bir diğer şarttır. Buna göre Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıların evlilik birliği ile bağdaşmayacak faaliyetlerden kaçınmaları gerekmektedir. Evlilik birliği ile bağdaşmayacak davranışlara örnek olarak fuhuş yapmak ve fuhuşa aracılık etmek gibi davranışlar gösterilebilir. Söz konusu fiilerin gerçekleştirilmesi halinde vatandaşlık başvurusu ret edilir.

4.Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Hali Bulunmamak

Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni bakımından engel teşkil eden bir hâli bulunmama şartı Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığın Kazanılmasında arandığı gibi diğer Türk vatandaşlığının kazanılması yollarının tümünde aranmıştır. Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni bakımından engel bir halin bulunmaması genel olarak başvurucunun Türk devletinin genel güvenliğine veya siyasî çıkarlarına aykırı bir duruma sahip olmamasını ifade eder.

Devletin hükümranlık ve egemenlik hakkı gibi gerekçelerle yabancıların vatandaşlığı kazanma taleplerinin Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni bakımından engel bir halin bulunması nedeniyle Vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi ülkemizde çok sık rastlanılan bir durum haline gelmiştir. Ancak Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni bakımından engel bir halin bulunması nedeninin somut dayanaklara dayanması ve hukuk devleti ilkesi kapsamında ortaya konulması gerekmektedir.

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, kanunda belirtilen şartları taşıması halinde yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilir. Ancak, aranan şartları taşımanın vatandaşlığın kazanılmasında kişiye mutlak bir hak sağlamayacağı unutulmamalıdır.

5.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusu Nasıl ve Nereye Yapılır?

Evlilik Yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusu, Yurt dışında dış temsilciliklere yapılırken yurt içinde ise valiliklere bağlı il nüfus müdürlüklerine yapılır. Başvuru için kanunda aranan koşullar sağlanmalı ve bunlara ilişkin belgeler eksiksiz olarak teslim edilmelidir. Yabancı adına vekil başvuru yapacaksa Avukata özel vekaletname verilmesi gerekmektedir.

Valilikçe yapılan ön değerlendirmede herhangi bir noksanlık bulunmazsa  vatandaşlık başvuru dosyası arşiv araştırması için  Emniyet Genel Müdürlüğüne gönderilir . Emniyet Genel Müdürlüğünce evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının;

a) Aile birliği içinde yaşayıp yaşamadığı,

b) Evlilik birliği ile bağdaşmayacak şekilde fuhuş yapmak ve fuhuşa aracılık etmek gibi davranışlarının olup olmadığı,

c) Türk vatandaşlığını kazanmasında millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunup bulunmadığı,

hususları araştırılır ve oluşan olumlu veya olumsuz kanaat soruşturma formuna açık bir şekilde yazılır. Soruşturma formuna soruşturmaya ilişkin tutanaklar da eklenir. Akabinde soruşturması tamamlanan başvurucunun dosyası il nüfus müdürlüğüne iade edilir.

2.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması İçin Gerekli Belgeler

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması için gerekli belgeler Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 26. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunan yabancı adına müracaat makamlarınca aşağıda belirtilen belgelerden oluşan dosya düzenlenir:

• İsteği belirten form dilekçe (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün web sitesinde temin edilebilir).
• Türk vatandaşı eşe ait müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği (E-Devletten temin edilebilir).
• Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge.
• Yerleşim yeri Türkiye’de bulunuyor ise en son tarihli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyor ise onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz

3.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığın Kazanılmasında Mülakat Süreci

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasında mülakatı gerçekleştiren yetkili bir komisyondur. Komisyon İçişleri Bakanlığı nezdinde vatandaşlık başvurularını incelemek adına Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulmuştur. Komisyonca dosyadaki tüm bilgi ve belgeler değerlendirilir.

Değerlendirmeden sonra Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı ve eşi, komisyon tarafından ayrı ayrı ve birlikte mülakata tabi tutulmak suretiyle evliliğin gerçek bir evlilik ya da Türk vatandaşlığını kazanmak amacıyla formalite yapılmış bir evlilik olup olmadığı araştırılır.

Mülakat sonucunda eldeki tüm bilgi ve belgelerle başvurucunun komisyon üzerinde bıraktığı izlenim de dikkate alınarak komisyonda oluşan kanaat,  evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin mülakat formuna yazılır. Akabinde İl müdürlüğünce karar alınmak üzere dosya Bakanlığa gönderilir.

4.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması İçin Yurt Dışında Yapılan Başvurularda     Usul ve İnceleme

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması için yurt dışında yapılan başvurular da usul ve inceleme Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 30. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının yurt dışında kazanılması için başvurunun ilgili ülkedeki Türk Konsolosluklarına yapılması gerekmektedir.  Konsolosluk tarafından başvurucunun kanunda aranan şartlara ve gerekli belgelere sahip olup olmadığı incelenir.  Akabinde Konsolosluk işlemlerinden sorumlu muavin konsolos veya daha üst yetkili tarafından yabancı kişi ve eşi ayrı ayrı ve birlikte, evliliğin gerçek bir evlilik ya da Türk vatandaşlığını kazanmak amacıyla yapılmış bir evlilik olup olmadığının tespiti için mülakata tabi tutulur.

Yönetmeliğin 30. Maddesine göre; mülakat sonucunda oluşan olumlu veya olumsuz kanaat evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin mülakat formuna açık bir şekilde yazılır. Akabinde yabancının bulunduğu devletin kanunları izin verdiği takdirde sabıka kaydı istenir ve yabancının Türk vatandaşı eşi ile evlilik kaydının resmi makamlarda bulunup bulunmadığı araştırılarak elde edilen bilgi ve belgeler dosyaya eklenir ve karar alınmak üzere İçişleri Bakanlığına gönderilir

5.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Alma Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusu sonuçlanmasında kesin bir süre bulunmasa da ortalama 6 ay- 1 yıl arasında sonuçlandığı ifade edilebilir.

6.Suriyeliler Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Kazanabilir Mi?

Suriyeliler evlilik yoluyla Türk vatandaşlığını kazanabilirler ancak başvuruda bulunacak Suriyelilerin Geçici koruma  kapsamında bulunmaması gerekir. Geçici koruma statüsü bir ikamet türü olmaması nedeniyle Suriyeli eşin Geçici koruma kapatarak aile ikamet iznine geçiş yapması gerekir.  

Geçici koruma kapsamındaki  Suriyeli sığınmacıların bir Türk vatandaşı ile evlenme yoluyla vatandaşlık kazanması durumu kanunda açık bir şekilde düzenlenmemiştir. Ancak uygulamada süreç şu şekilde ilerlemektedir:

• Suriyeli eş Geçici Koruma statüsünün sonlandırılması gerekmektedir. Ülkeden çıkış yaparak aile birleşim vizesi ile Türkiye’ye dönüş yapması gerekir.
• Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra vize muafiyet süresi içerisinde aile ikamet izni  başvurusu yapmalıdır. Başvurucunun aile ikamet izni kimliğine sahip olduktan sonra ve kanuni diğer şartları sağladığı takdirde vatandaşlığa başvuruda bulunabilir
• Yabancının, aile ikamet izni alabilmesi için de ülkemize yasal yollardan gelmiş olması gerekir. Ayrıca pasaport süresinin ikamet süresinden en az 60 gün daha uzun olması gerekmektedir.

Sonuç olarak Suriyeli bir yabancının Türk vatandaşıyla evlendikten sonra evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma başvurusunda bulunabilir.  Ancak yukarıda da belirtildiği gibi Suriyeli yabancının vatandaşlık başvurusunda bulunabilmesi için öncelikle aile ikamet izni alması gerekmektedir. Aile İkamet iznini alan Suriyeli yabancı kanunda yazılı diğer şartları da sağladıktan sonra Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunabilir.

Tüm bu açıklamalarla beraber bu uygulama fiili bir durumdur. İl Göç idaresinin tavrına göre prosedürlerde değişkenlik olabilmektedir. Bu nedenle başvuru öncesi vatandaşlık alanında çalışan uzman bir Avukata danışılması gerekmektedir.

7.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlık Başvurusu Reddedilirse Ne Olur?

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlık Başvurusu reddedilirse, başvuruda bulunan yabancı mevzuata uygun şekilde başvuru yapmış olsa bile Türk vatandaşlığını kazanamayacaktır. Zira yasal hükümlere uyun bir başvuru yapılması vatandaşlığın kazanılması için mutlak bir hak kazandırmamaktadır. Bu durumda başvurucu ret işlemine karşı itiraz yoluna başvurabileceği gibi doğrudan iptal davası da açabilir.

8.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz Yolu

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı başvurulacak hukuki çarelerden biri itiraz yoludur. İtiraz yapılacak yer İçişleri Bakanlığı Nüfus Ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüdür. Müdürlüğe karşı yapılacak itiraz süresi 60 gündür ve vatandaşlık başvurusunun reddinin tebliğini izleyen günden itibaren başlamaktadır.

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık başvurunun reddine karşı yapılan itirazlarda müdürlüğün inceleme süresi ise 30 gündür. İtiraz yoluna yapılan başvuru ile 60 günlük iptal davası açma süresi durmaktadır. Müdürlükçe vatandaşlık başvurusunun reddine karşı başvurulan itiraz yolunda şu şekilde hareket edilebilir:

• Müdürlük 30 gün içinde yapılan itirazı haklı bulabilir ve yeni bir işlem tesis edebilir. Bu şekilde olumlu cevap vererek mevcut mağduriyet sonlandırılabilir.
• Yine müdürlükçe 30 gün içinde olumsuz cevap verilebilir. Bu şekilde yapılan itiraz başvurusu da reddedilebilir. Bu durumda müdürlükçe verilen olumsuz cevaba karşı 60 gün içinde idari yargıda iptal davası açılabilmektedir.
• İtiraz yolunda müdürlük 30 günde olumlu veya olumsuz cevap verebileceği gibi 30 gün içinde hiç cevap vermeyebilir. Müdürlükçe 30 gün içinde cevap verilmezse başvuru zımmen reddedilmiş sayılır. Bu durumda idareye karşı 30. Günün bitmesiyle iptal davası açılabilir.

9.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık başvurusu reddi kararına karşı itiraz yoluna başvurulmadan doğrudan doğruya idari yargıda iptal davası da açılabilmektedir. İptal davasıyla evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunun ret işlemi iptal edilebilmektedir. Bu şekilde ülkemizde Evlilik Yoluyla Vatandaşlık başvurusu yapan yabancıların mağduriyet yaşamasının önüne geçilmekte ve hukuk devleti ilkesinin pekişmesi sağlanmaktadır.

10.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davasında Yetkili Ve             Görevli Mahkeme Neresidir?

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun reddi kararına karşı iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme  Ankara İdare Mahkemeleridir.

11.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası Ne Kadar Sürede       Açılmalıdır?

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı iptal davası 60 gün içerisinde açılması gerekmektedir. 60 günlük sürenin başlangıcı vatandaşlık başvurusunun reddine ilişkin kararın başvurucuya tebliğini izleyen günden itibaren başlar.

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı yabancı tarafından başvurulabilecek yollar idareye karşı itiraz yolu ve iptal davasıdır. Bu yollara ilişkin yasal düzenlemeler sürekli değişmekte ve sıkı takip edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle profesyonel hukuki yardım alınması başvurucuların yararına olacaktır.

12.Sıkça Sorulan Sorular

1.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığını kazanma başvurusu yapmak istiyorum. Nereye başvurmam gerekiyor?

Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığının kazanılmasında başvurular yurt içinde yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe (il nüfus ve vatandaşlık müdürlüğü), yurt dışında ise dış temsilciliklere bizzat veya bu hakkın kullanılmasına ilişkin özel vekâletname ile yapılır. Posta ile yapılan müracaatlar kabul edilmez.

2.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığını kazanma başvurum reddedilmiştir. Yeniden müracaat edebilir miyim?

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda aranılan şartları taşımanız halinde ikamet ettiğiniz yer valiliğine müracaat etmeniz halinde vatandaşlık durumunuzun yeniden değerlendirilmesi mümkündür.

3.Geçici Koruma Statüsü altındaki yabancılar Evlilik Yoluyla vatandaşlık kazanabilir mi?

Geçici koruma statüsündeki yabancılar, gerekli şartları sağlaması halinde evlenme yoluyla ile Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

4.Eşlerden birinin Çıkma İzni Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığını Kaybetmesi diğer eşin ve çocukların vatandaşlığına tesir eder mi?

Eşlerden birinin çıkma izni almak suretiyle Türk Vatandaşlığını kaybetmesi diğer eşin vatandaşlığına tesir etmez.

Türk Vatandaşlığını kaybeden ana ya da babanın talebinin bulunması ve diğer ebeveynin de muvafakat vermesi durumunda çocuklar da Türk Vatandaşlığını ana/babaya bağlı olarak kaybeder. Muvafakat verilmemesi durumunda hâkim kararına göre işlem yapılır.

Eşlerin (anne ya da babanın) adlarına çıkma izin kararı çıktıktan sonra dünyaya gelen çocukların durumu ise; çıkma belgesini teslim almadan ya da alırken anne ve babadan alınan dilekçe ile vatandaşlık durumu değerlendirilir.

5.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunda, Başvurucunun Türkiye’de İkamet Etmesi Gerekir Mi?

Kanunda aranan şartlar arasında ikamet şartı aranmadığından dolayı başvurucunun Türkiye’de ikamet etmesi gerekmez.

6.Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunda Eşin Vefat Durumunda Aile Birliği Şartı Aranır Mı?

Yabancı başvurucunun Türk vatandaşı olan eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde Türk vatandaşlığının kazanılması için aile birliği içinde yaşama şartı aranmamaktadır.

7.Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması Ne Kadar Sürer?

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Başvurusu sonuçlanmasında kesin bir süre bulunmasa da ortalama 6 ay- 1 yıl arasında sonuçlandığı ifade edilebilir.

8.Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvuru Durumumu Nasıl Sorgulayabilirim?

Nüfus vatandaşlık işleri genel müdürlüğünün linkte yer alan web sitesinden başvuru durumunuzu sorgulayabilirsiniz.

9.Vatandaşlığın Kazanıldığına İlişkin Duyuru Belgesi Nasıl Temin Edilir?

Vatandaşlığın kazanıldığına ilişkin belge başvuru hangi makamdan yapıldıysa o makamdan imza karşılığında teslim alınır. Başvuru makamı başvurunun yurt içinde veya dışında yapılmasına göre farklılık gösterir.

10. Vatandaşlığın Kazanıldığına İlişkin Duyuru Belgesinin Alınmasının Ardından Başka Bir İşlem Yapmak Gerekir Mi?

Vatandaşlığın kazanılmasından sonra başvurucu Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı başvurusu yapılması gerekmektedir.

11. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Ret Kararına Karşı İptal Davası Açılabilir Mi?

Evet, 60 gün içerisinde iptal davası açabilir.

12. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Ret Kararına Karşı İptal Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Ankara İdare Mahkemelerinde

13. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Ret Kararına Karşı İptal Davası Kaç Gün İçinde Açılması Gerekir?

Ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde açılması gerekmektedir.

 

Saygılarımızla;

Avukat Muhammed Fırat SELÇUK

Avukat Veysi AKÇAY

Selcuk Law Firm & Hukuk- Danışmanlık

Not: Makalemizde yapılan izahlar, ilgili kanunlar çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alarak hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için tıklayınız.