Türkiye Cumhuriyeti’nden Sınır Dışı Edilme

Türk Hukukuna göre Yabancının Milli Güvenliği, Kamu Düzenini, Kamu güvenliğini, Kamu sağlığını ve Genel ahlakı ihlal edecek eylemlere başvurması halinde; Türkiye Cumhuriyetinden sınır dışı edilmesine karar verilir.  

TÜRKİYE’DEN SINIR DIŞI KARARI VERMEYE YETİLİ MAKAM VE SÜRECİN İŞLEYİŞİ

Sınır dışı etme nedenlerinden birisinin varlığı halinde, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü talimatı üzerine veya re’sen Valilikler tarafından yabancı hakkında sınır dışı etme kararı verilecektir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınması gerekli olan yabancılar, kolluk kuvvetleri tarafından yakalanırsa; Bunlar hakkında karar alınması için durum derhal Valiliklere bildirilir. Valiliklerin bu şahıslar hakkında yapacağı değerlendirme ve karar süreci 48 saati geçemez. Valilik bu kişiler hakkında doğrudan sınır dışı kararı verebileceği gibi Türkiye’yi terke davet ya da idari gözetim kararı da verebilir.

Sınır Dışı kararı, gerekçeleriyle birlikte hakkında karar alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da Avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir. Yabancı veya Avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.

KİMLER HAKKINDA TÜRKİYE’DEN SINIR DIŞI ETME KARARI VERİLİR

1. Türkiye’de işledi suç nedeniyle hapis cezasına mahkum edilen yabancı, koşullu salıvermeden yararlandıktan ve her halde cezanın infazı tamamlandıktan sonra, sınır dışı etme işleminin değerlendirilmesi üzere derhal İç İşleri Bakanlığına bildirilir; Nihayetinde İç İşleri Bakanlığı ilgili hakkında sınır dışı kararı verecektir.
2. Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar 
3. Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar 
4. Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
5. Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar 
6. Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
7. İkamet izinleri iptal edilenler 
8. İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
9. Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler 
10. Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler
11. Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler 
12. Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar 
13. İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar 
14. Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler

Hakkında sınırı dışı edilme kararı alınacaktır. Kanun koyucu şartların varlığı halinde, idareye takdir yetkisi tanınmamıştır. 

TÜRKİYEDEN SINIR DIŞI EDİLEMEYECEK YABANCILAR

Kanun, sınır dışı kararı alınabilmesi için gerekli şartları taşısa da bir kısım yabancıların     Türkiye’den sınır dışı edilemeyeceklerini hükme bağlamıştır. Buna göre aşağıda belirtilen kişi grupları hakkında sınır dışı kararı verilemez.

1. Vatansız kişiler, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit oluşturmadıkları sürece sınır dışı edilmezler
2. Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar 
3. Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler 
4. Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar 
5. Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları 
6. Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları

SINIR DIŞI ETME USULÜ

Sınır Dışı etme usulü kanunda detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre hakkında sınır dışı kararı verilen yabancılar karar evrakında belirtilmek şartıyla ülkeyi terke davet edilirler. Terke davette kişiye 15 günden az olmamak üzere en fazla 30 gün süre tanınır.

Kaçma kaybolma riski bulunanlar, yasal giriş veya yasal çıkış kurallarını ihlal edenlere, sahte belge kullananlara, asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlara veya aldığı tespit edilenlere, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlara bu süre tanınmaz.

Türkiye’yi terke davet edilen yabancılar çıkış yapmak üzere sınır kapılarına geldiklerinde, kendilerine tanınan terke davet süresine bakılmaksızın çıkışları sağlanır. Terke davet süresi içinde sınır kapısına gelenlerden varsa vize veya ikamet ihlalinden kaynaklanan para cezalarını ödeyenler için giriş yasağı uygulanmaz. Terke davet süresini geçirmiş olarak sınır kapısına gelenlerden vize veya ikamet ihlal süresine göre giriş yasağı uygulanır. Terke davet edildiği süre içerisinde çıkış yapmadığı tespit edilenler hakkında idari gözetim kararı verilir ve sınır dışı etme işlemlerini Geri Gönderme Merkezleri gerçekleştirir.

YABANCILAR TÜRKİYE’DEN HANGİ ÜLKELERE SINIR DIŞI EDİLİR

Hakkında Türkiye’den Sınır Dışı Etme kararı verilen yabancı, Menşe ülkesine, transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilir. Kanun kişinin Vatandaşlık bağı ile bağlı bulunduğu ülkeye sınır dışı edilmesinden bahsetmemiştir.

SINIR DIŞI ETMENİN SONUÇLARI

Kanun sınır dışı edilen yabancılar hakkında; Sınır Dışı Etmenin sonuçları düzenlemiştir. Buna göre bu sonuçları aşağıdaki gibi özetleye biliriz.

1. Türkiye’den sınır dışı edilen yabancılar, haklarında giriş yasağı alınmamış ise Türkiye’ye dönebilirler. Ancak haklarında Valilikler veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’ye giriş yasağı konulan yabancılar, Türkiye’ye dönmezler. Giriş yasağı süresi 5 yıldır ancak lüzum görülmesi halinde bu süre 15 yıl olarak belirlenebilir.
2. Vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumu yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dışına çıkmak için Valiliklere başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılara, idari para cezalarını ödemiş olmaları ve Bakanlıkça belirlenen ihlal sürelerini aşmamaları kaydıyla, Türkiye’ye giriş yasağı kararı alınmayabilir. 
3. Seyahat masraflarının bir kısmı ya da tamamı Göç İdaresi tarafından karşılanan yabancılar yapılan masrafları Türk Hükumetine ödemedikçe Türkiye’ye giriş yapmalarına izin verilmez.
4. Yabancı hakkında verilen ülkeye giriş yasağı Genel Müdürlük tarafından kaldırabilir veya giriş yasağı saklı kalmak kaydıyla yabancının belirli bir süre için Türkiye’ye girişine izin verebilir.

ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU YAPMIŞ VEYA ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ VERİLMİŞ OLANA YABANCILAR HAKKINDA TÜRKİYE’DEN SINIR DIŞI ETME:

• Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
• Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler,

Hakkında, Uluslararası Koruma işlemlerinin her aşamasında Türkiye’den sınır dışı etme kararı verilebilecektir. Ancak Kanunda, Uluslararası Koruma başvurusu yapmış kişilerin ya da Uluslararası Koruma statü sahibi kişilerin; Türkiye’den sınır dışı edilmesi hakkında farklı bir uygulama kabul edilmiştir. Buna göre yukarıda belirtilen şartların gerçekleşmesi durumunda; İdare ilgiliyi sınır dışı etmek zorunda değildir.

Saygılarımla;
Avukat Muhammed Fırat Selçuk
Selcuk Law Firm & Hukuk- Danışmanlık

NOT: Makalemizde yapılan izahlar, ilgili Kanunlar çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alarak hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için tıklayınız!